مطالب ذیل برگرفته از ویکیپدیا می باشد که 99 درصد مطالب ویکیپدیا هم از پایگاه اطلاع رسانی مربوطی  گرفته شده است بدون اینکه در قسمت منابع نامی از مربوطی ببرد!

کهنه

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	اوز
بخش	مرکزی
دهستان	بیدشهر
کهنه ۲۷٫۹۰۷۶۵°شمالی ۵۴٫۰۱۳۸۶۹۴۴۴۴۴°شرقی
مردم
جمعیت	۲٬۱۱۹ نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۷۹۱ متر[۱]
اطلاعات روستایی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۷۱۵۲۵۴[۲]

کهنه، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان اوز در استان فارس ایران است. این روستا در ۱۶ کیلومتری اوز، مرکز شهرستان، قرار دارد.

محتویات

• ۱جمعیت
• ۲نام
• ۳مردم
  • ۳.۱پیشه
• ۴آثارتاریخی و جاذبه‌های طبیعی
• ۵خدمات و تأسیسات
  • ۵.۱آب‌رسانی
  • ۵.۲برق
  • ۵.۳مخابرات
  • ۵.۴خانه بهداشت
  • ۵.۵پست بانک
  • ۵.۶اینترنت
• ۶مساجد
  • ۶.۱مساجد بافت قدیم
  • ۶.۲مساجد بافت جدید
• ۷مدارس
• ۸فرهنگ و هنر
  • ۸.۱صنایع دستی
• ۹چهره‌های ماندگار
• ۱۰منابع

جمعیت

این روستا مرکز دهستان اوز است و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن۲۱۱۹ نفر (۶۰۳ خانوار) بوده‌است.[۳]

نام

واژه کهنه در زبان پهلوی به معنی قلعه (برج) می‌باشد. وجود دوبرج (یکه) و برج (دولو) واقع در بالای بافت قدیمی روستا روی کوه وجهت نگهبانی ازروستا ساخته شده‌است ودلیل نام‌گذاری به خاطروجود این دو برج می‌باشد.

مردم

مردم روستای کهنه دارای دین اسلام و مذهب اهل سنت می‌باشند و به زبان اچمی (لارستانی) سخن می‌گویند. در کهنه چندین طایفه وجود دارد و در کنار هم زندگی می‌کنند بزرگترین این طایفه (طایفه قائد) نام دارد.

گروهی از مردم کهنه مربوطی نام دارند. مهاجرت مربوطی‌ها به کهنه فعلی واطراف شهرستان بستک و مناطق فرامرزان بخصوص جناح و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل ناامنی و قحطسالی در آن زمان بوده است. منطقه مربوط از مناطق زراعی و کشاورزی اهالی کهنه اوز است که اکثریت باغ‌های آن خرماست.

پیشه

بیشتر درآمد مردم ازرفتن وکارکردن درکشورهای حاشیه خلیج فارس تأمین می‌شود ازجمله کشورهای امارات، کویت، قطروعمان ازدیگرکارهایی که مردم انجام می‌دهند کشاورزی (کاشت جو، گندم، ذرت وصیفی جات)، دامداری ونخل‌های خرمایی که دارند (درمیدان تره باراوزومیوه فروشی‌های این شهرخرما کهنه حرف اول را می‌زند). ازدیگرمشاغل شیره پزی‌هایی است که درروستا وجود دارد با آمدن فصل پاییزاین کار شروع می‌شود دو شیره پزی درروستا وجود دارد (رضایی، رحیمی) سفارش ازروستاهای اطراف و حتی اوزهم وجود دارد.

آثارتاریخی و جاذبه‌های طبیعی

ازآثارهای تاریخی وجاذبه‌های طبیعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاروانسرا مربوط (مربط): قدمت آن به زمان مظفرالدین شاه برمیگردد معمارآن حاج محمدهادی کرامتی ومصالح به کاررفته در آن سنگ، ساروج وگچ می‌باشد.
2. مسجد شیخ ابی اسحاق
3. حمام قدیمی
4. مسجد جامع قدیم
5. سد مربوط (مربط)
6. امام زاده شاه قطب الدین (مربط)

خدمات و تأسیسات

آب‌رسانی

پروژه آب رسانی ازمنطقه برکه گلشا در مربوط (مربط)، لوله‌کشی آب مصرفی روستا ازمنطقه برکه گلشا به سمت منبع آب روستا در۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۴ توسط دکتر جعفرپور نماینده مردم شهرستان‌های لار، خنج و گراش افتتاح شد. آب آشامیدنی روستا نیزازطریق آب انبارهای روستا تأمین می‌شود.

آب‌های مورد استفاده درزمین‌های کشاورزی به وسیله چاه‌های آبی تأمین می‌شود که دراین زمین‌ها حفرشده‌است، موقعیت اکثراین زمین‌ها درمربوط (مربط) ومنطقه ای به نام پهروز (پهراز) دراطراف روستا واقع شده‌است.

برق

برق این روستا متصل به شبکه سراسری می‌باشد و خدمات آن توسط اداره برق اوزارائه می‌گردد.

مخابرات

این روستا دارای مرکزمخابرات می‌باشد و خدمات تلفن همراه در مورد خط ایرانسل وهمراه اول ارائه می‌شود و امکان دسترسی به دیگرسرویس‌ها ازجمله رایتل وجود ندارد.

خانه بهداشت

توسط خیرسیدعبدالله هاشمی گلاری در سال ۱۳۶۶ تأسیس شد. شامل خانه بهداشت با کلیه تجهیزات، مطب پزشک، فعالیت‌های مامایی، اتاق تزریقات وپانسمان، داروخانه وغیره…

علاوه بر پزشک، بهورز، ماما ومنشی نیزدارد که ازنیروهای بومی روستا می‌باشد.

درمانگاه 

روستاهای کهنه , شهرک توحید , قلات و اسلام آباد تحت پوشش این مرکز می باشد.

پست بانک

در روستا پست بانک وجود دارد که خدمات مربوط به برق و آب و… را انجام می‌دهند.

اینترنت

درحال حاضرد سه نوع اینترنت در روستا وجود دارد که در واقع اینگونه است:

1. شرکت رایان‌نت‌گراش (وایرلس)
2. شرکت آوا اروند نمایندگی لارستان
3. ADCL شرکت اینترنت لارستان

مساجد:

مساجد بافت قدیم

مسجد جامع قدیم: درضلع شمالی بافت قدیمی روستا، قدمت آن به زمان قاجاریه برمیگردد مصالح به کاررفته درساخت آن ازسنگ، خشت، گچ استفاده شده‌است. مساحت این مسجد ۹۰۰ مترمربع می‌باشد. معمارآن حاج محمد هادی کرامتی ازاهالی اوزمعماری برگرفته ازمعماری خاص جنوب فارس و در ۱۸شهریور۱۳۸۷ ثبت آثارملی شده‌است. شامل قسمت‌های مختلفی ازجمله صحن مسجد_شبستان_محوطه مسجد_حوض جهت مخزن آب_غسلخانه_حمام_وضوخانه_انبار_چاه آب جهت تأمین آب و…

مسجد شیخ ابی اسحاق: قدیمی‌ترین وکهن‌ترین مسجد روستا که قدمت آن به ۷۰۰سال پیش برمیگردد ازمصالح به کاررفته در آن خشت، سنگ وساروج می‌باشد. آرامگاه شیخ ابی اسحاق درضلع جنوبی مسجد (روبه کوه) می‌باشد. این مسجد به گونه ای مورد احترام وتوجه مردم کهنه بوده‌است که در زمان خشکسالی برای طلب باران در آن مردم جمع می‌شده‌اند وآش مخصوصی به نام آش شیخ (شلک شیخ) نذرمی‌کرده‌اند وهمهٔ اهالی کهنه درتهیه آن نقش داشته‌اند. وبا پیگیری‌های به عمل آمده این مسجد درتاریخ ۶شهریور۱۳۸۷ درفهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مساجد بافت جدید

سه مسجد دربافت جدید روستا وجود دارد:

1. مسجد جامع
2. مسجد سلحشور
3. مسجد حاجی زینل

مدارس

1. دبستان دخترانه کوثر
2. آموزشگاه دخترانه متوسطه اول ام البنین
3. دبیرستان دخترانه سلحشور
4. دبستان پسرانه شهید جعفریان
5. آموزشگاه پسرانه متوسطه اول خیام

فرهنگ و هنر

بیشتر فعالیت‌های فرهنگی وهنری روستا درمساجد ومکتب خانه روستا صورت می‌گیرد، جلسات قرآنی نیزدرمساجد صورت میگیردازجمله دیگرکارهای فرهنگی مردم روستا برگزاری نمایشگاه در ماه مبارک رمضان و بعضی ازماه‌های سال می‌باشد.

صنایع دستی

از صنایع دستی مردم روستا می‌توان به دوخت لباس‌های محلی ازجمله لباس عروس توسط زنان روستا می‌توان اشاره کرد.

چهره‌های ماندگار

• مرحوم حاج سید محمد صالح حسینی (امام جمعه سابق کهنه)
• مرحوم محمد رضی جعفری (کدخدا سابق کهنه)
• مرحوم حاج محمد شریف اکبری (مؤذن مسجد شیخ ابی اسحاق)
• شهید ابراهیم جعفریان

منابع

1. ↑ «پایگاه جستجوی نامهای جغرافیایی». دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۴-۱۷.
2. ↑ «اجرای طرح هم کد سازی تلفن ثابت». وبگاه شرکت مخابرات ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۴.
3. ↑ «نتایج سرشماری ۱۳۹۰». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.

تصاویری زیبا از بافت قدیمی روستای کهنه

مصطفی رضایی : به دادِ کاوانسرای مِربِط برسیم، دارد خراب می شود!

کاروانسرا ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر می کنند؛ و سرای، به معنی خانه و مکان. هردو واژه برگرفته از زبان پهلوی است.ساده‌تر از همه چنین می‌توان گفت که کاروانسرا ساختمانی است که  کاروان را در خود جای می‌دهد و بزرگ‌ترین نوع ساختمان های اسلامی است. پلان آن معمولاً مربع یا مستطیل شکل است، با یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولاً ساده و بدون نقش، با دیوارهایی که گاهی اوقات بادگیرهایی در انتهای آن تعبیه شده است. یک دالان با طاق قوسی که مابین ورودی و حیاط داخلی قرار گرفته است، فضای کافی را برای جا دادن حیوانات بارکش فراهم ساخته است. بر روی سکوی برآمده‌ای که در پیرامون این حیاط قرار گرفته است، طاقگان‌هایی واقع شده‌اند که نمای داخلی را مفصل بندی می‌کنند .

از جمله یادگارهای پر ارزش معماری ایران کاروانسراهاست که از روزگار کهن به دلایل گوناگون و ارتباطی چون جریان اقتصادی ، نظامی جغرافیایی و مذهبی بنیاد گردیده و در ادوار مختلف بتدریج توسعه و گسترش یافته است .

روستای تاریخی و متروکه ” مِربِط ” ( مربوط ) به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده اصلی لارستان به شیراز از موقعیت تجاری و اقتصادی خوبی برخوردار بوده است. وجود کاروانسرای بزرگ مِربِط دلیل بر این رونق تجاری دارد چرا که هر جا کاروانسرایی ساخته می شده ، آنجا تجارت رونق خوبی داشته است .

مربط یا مربوط  با موقعیّت ویژه ی جغرافیایی اش با داشتن گردنه ی مربط گذرگاه و مرکز حوادث دو قرن گذشته بوده است. از هر چهار جهت اصلی جغرافیا به شهرها و جاده هایشان ربط داشته است و به همین خاطر که ارتباط دهنده ی مناطق مختلفی بوده است آن را مربط ( مربوط ) نامیده اند و وجود آن کاروانسرای تاریخی دلیل واضح از رونق اقتصادی مربط دارد. از آنجا که “جغرافیا بستر تاریخ است” بسیاری از رویدادهای تاریخی و در صفحه روزگار این سرزمینِ هزار افسانه  همیشه پیچیده و پر رمز و راز بوده است. تاریخش جذاب ، مناظر طبیعی اش خیال انگیز، و راز و رمزهایش ناگشوده مانند علت مهاجرت مربوطی ها به اطراف شهرستان بستک و مناطق فرامرزان بخصوص جناح  و مردمانی که دیگر به این منطقه برنگشتند.

اکنون دیگر دوران کاروانسرا از منظر اقتصادی توجیهی ندارد اما از نظر میراث فرهنگی گذشتگان همچنان از جایگاه والایی برخوردار است. گرچه در طی چند سال اخیر نسبت به این میراث اجدامان بی تفاوت بوده ایم  و این میراث گرانبها دارد رو به نابودی می رود  و اخیرا گروهی که به دنبال اجناس قیمتی در زیر خاک ها هستند اقدام به خراب نمودن ستون و قسمتی از طاق کاروانسرای مربط نموده اند و در زیر ستون  گودالی  نسبتا عمیق حفر نموده اند .

از شورای اسلامی هر دو روستا ، دهیاران و دوستداران میراث فرهنگی مان تقاضا داریم نسبت به حفظ و مرمّت این اثر تاریخی اقدام نمایند .

سوبات مرحوم عبدالله عبدالرضا

سوبات ها ، شاهکارهای معماری فراموش شده در بافت  روستای  تاریخی کهنه قدیم

به اذعان بسیاری از اهالی فن ، معماران ، هنرمندان ، عکاسان و اهالی قلم ؛ بافت زیبای روستای تاریخی کهنه قدیم یکی از بی نظیر ترین بافت های معماری سنتی گِلی جنوب می باشد . ساباط ها و به گویش محلی سوبات ها بخش بسیار جذابی از این بافت تاریخی می باشد .

یکی از خصوصیات و  ویژگیهای بارز و متفاوت  معماری بافت قدیم روستای کهنه ، کوچه ها و گذرگاه های سرپوشیده آن هستند که به آنها “سابات_ساباط” ودر گویش مردمان این دیار ” سوبات ” گفته می شود.
به گفته ی بزرگان این روستا  هدف از طراحی و اجرای سوبات این بوده است که به دلیل کمبود زمین جهت ساخت و ساز از سقف هایی که بر روی کوچه ها ساخته می شود نهایت بهره را برده و اتاق هایی بر روی سقف ها ساخته می شد تا هم خانه هایشان از لحاظ استحکام قوی تر باشد و یکپارچگی و استواری دیوارهای خشتی سال های طولانی پا بر جا بماند  و همچنین به دلیل اقلیم گرم و خشک این روستا ، پدید آوردن سایه و جایگاهی خنک برای اهالی  گرمازده  تا رهگذران در زیر سایه ی  سقف سوبات ها، از تابش خورشید سوزان تابستان جنوب در امان نگه می داشت و هم خلوت گاهی بود برای دور هم جمع شدن های مردان و زنان روستا  با گپ زدن های خصوصی و یا بحث های اجتماعی در ظهرهای گرم و بازی کردن بچه ها .

” روستای تاریخی کهنه ، بافتی بی نظیر با حدود سی سوبات “

سابات در لغت به معنای راهرو، دالان و سقفی است که بر روی کوچه ها و معابر ساخته می شده است  واژه سابات در زبان پارسی دارای ریشه‌ای کهن است. بخش نخست آن «سا» به معنای  آسایش و بخش دوم آن «بات» نشانگر ساختمان، آبادی و سازه‌است.  همچنین گفته شده که سابات از واژه سایه باد گرفته شده زیرا این بنا سایه و باد را برای مردم در گرمای تابستان فراهم می‌کردند. در زبانٔ   لارستانی طاقی که در معابر و بین کوچه ها ساخته می شود. (فرهنگ لارستانی)

معماران و بنّاهای  قدیم نه تنها تمام جوانب را در ساخت داخل خانه مد نظر داشته اند، بلکه در ساخت کوچه هم با توجه به نیازها و شرایط اقلیمی و فرهنگی مردم ، ویژگیهای ارزنده و جالب توجهی را در نظر داشته اند. یکی از خصوصیات بارز بافت قدیمی ، کوچه ها و گذرگاههای سرپوشیده ی آن به نام «سابات» است.

سابات ها (ساباط) از ویژگی‌های منحصر به فرد معماری هستند. یکی از کارکردهای سابات استفاده بهینه از زمین ها جهت ساخت و ساز است و دیگری پدید آوردن سایه و جایگاهی خنک برای رهرگذران . سابات‌ها همچنین مایه یکپارچگی و استواری خانه‌های کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک می‌کنند.

با نگاهی گذرا به سوباط ها در بافت قدیم روستای کهنه نشان می دهد که بــنّــاهای جنوب  در گذشته تا چه حدبه نیاز و آسایش و امنیت مردم  توجه کافی داشته اند، اما متأسفانه در معماری های جدید کمتر به این نکات ارزشمند توجه می شود و به نظر می رسد استفاده از این نوع معماری در همه جا  در حال فراموش شدن است .

متاسفانه این معماری زیبا و منحصر به فرد در بافت روستای تاریخی کهنه مورد بی توجهی بیش از پیش مالکین ، مسئولین، اهالی و حتی علاقمندان به میراث فرهنگی قرار گرفته و سرمایه های تاریخی و فرهنگی ما از بین رفته است و ای کاش حد اقل از تعداد محدود خانه ها و سابات هایی که از بافت قدیم سالم مانده است نگهداری شود تا اینکه هنر اجداد و پدرانمان در معماری خانه های قدیمی برای نسل های آینده پا برجا باشد.

برگرفته از کتاب حمیرا کمال : " بررسی آثار تاریخی و هنری اوز "  .صفحه21

مروری گذرا برتاریخچه مدرسه سازی و مشارکت مردم در کارهای عمرانی در روستای کهنه اوز

به قلم : استاد بهرام رفیعی

شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا          بر منتهای همت خود کامران شدم

یقینا این شعر حافظ زبان حال همه ی مردمی بود که در مراسم کلنگ زنی مدرسه ابتدایی کوثر در روز چهارشنبه مورخه 22/9/1391 جمع شده بودند . هر کس به نحوی خدا را شکر می گفت . دانش آموزان ، اولیاء ،مسئولین و خیرین هر کس لطف خدا را با توجه به جایگاه و موقعیت خود به نحوی احساس و قلب خود را سرشار از شعف و شادی می دید . در حاشیه این مراسم لازم است به دو مطلب اشاره شو.د .

اول در میان آن شعف و شادی مردم ، دغدغه خاطری نسبت به بازسازی مدرسه شهید جعفریان داشتند که یادآوری به موقع و تآکید آن از طرف آقای زمانی ریاست محترم آموزش و پرورش و قول مساعدت جناب آقای دست نیان مدیریت نوسازی مدارس استان آرامش خاطری یافتند .

 ولی با توجه به عدم ذکر زمان مشخصی برای بازسازی آن و با توجه به وضعیت آن که چه خوب در مقاله ی آن دانش آموز که هم متنش زیبا بود و هم قرائتش ، با چند درجه شدت می توانست در باره مدرسه ابتدایی شهید جعفریان هم صدق نماید که با هر بارش باران تکه ای از گچ و سنگ و دیوار و سقف آن آوار می شود ولی چه بسا بعد از هر بارانی ممکن است سیلی از باران اشک مردم هم جاری شود و حوادثی دیگر از قبیل زلزله که جای خود دارد . اصلا به نظر بنده این ساختمان برای از فرو ریختن منتظر حادثه هم نیست . مثالی متخصصان ارتوپد می زنند که شخص سالخورده و پیر که پوکی استخوان هم دارد  ، قبل  از اینکه ضربه ای بخورند و به زمین بیفتند استخوان شان شکسته می شود بعد می افتند نه اینکه اول بیفتند بعد استخوان شان  شکسته شود . این ساختمان شبیه به آن پیر سالخورده ی گرفتار پوکی استخوان که در هر لحظه ممکن است فرو ریزد .

اما موضوع دوم که با این مقدمه شروع می کنم . در روزگاری که در روستاهای اطراف و مجاور  دست خیر یا خیرینی چهره روستا یشان را می نواخت و نوازش می داد و اهالی آن هیچ گونه دغدغه ای برای ساخت مراکز آموزشی و عمرانی خود نداشتند ، اهالی روستای کهنه اوز هر کس به اندازه ی توان و وسع خویش ولو اندک و به اندازه ی قطره ای همت می نمود تا دریایی از صفا و صمیمیت و همت جاری شود و از این دریا ، اندک ماهی مقصود خود را می گرفتند تا از قافله ی توسعه و پیشرفت آموزش و پرورش عقب نمانند  .

 بدین ترتیب در سال های خیلی دور اولین کلنگ ساخت مدرسه در ده  قدیم به زمین زده شد که اکنون مخروبه ای بیش نیست و چه یادگارها و یادبودهایی که در جرز و لابه لای خشت های آن مخروبه به یادگار گذاشته نشده و ای کاش از آن محافظت می شد و به عنوان یک سند آموزشی و میراث فرهنگی و آثار باستانی باقی می ماند اما نشد . جلوتر می آییم . مدرسه راهنمایی خیام در سال های اخیر با نمایش و جلوه ای از صفا و صمیمیت مردم ساخته شد و در زمینه های دیگر عمرانی هم می توانیم مثال های واضح و روشنی هم در کهنه و هم در شهرک  بزنیم که از حوصله ی این مقاله خارج است .

اما آنچه که به نظر نگارنده برای بیان این همه زیبایی و صداقت می آید لازم است به سه نسل یا برهه از زمان اشاره شود .

نسلی که رؤسای طوایف می نشستند و برای پیشرفت کارهای عمرانی روستا تصمیم می گرفتند و کسی هم مخالفت نمی کرد و بر اساس خانوار پول جمع می کردند و بنایی را می ساختند .

نسل دوم  نسلی بود که هر چند رِؤسای طوایف نقش داشتند اما خیرینی هم در کنار آن ها قسمتی از هزینه ی عمرانی را تآمین می کردند . یادم می آید سالن مدرسه سلحشور به همت خیرینی که هر کدام 5 ، 10 تا 20 هزار تومان آن زمان کمک کردند تا ساخته شد . اگر اشتباه نکنم حدود 700 هزار تومان خرج ساخت سالن گردید .

نسل سوم نسلی است که اکنون در دل میدان است و پا به عرصه ی وجود گذاشته که هر شخص خیر قسمتی از یک پروژه ی عمرانی یا تمام آن را تقبل می نماید که نمونه ی آن ساخت خوابگاه دانش آموزی دبیرستان پسرانه شهرک که توسط چند خیر انجام می شود و ساخت پروژه آب شیرین کن توسط برادران ملک پور ( کوهزاد ) و اوج این زیبایی هم همین مراسم کلنگ زنی دبستان جدید کوثر با همت و سخاوت دو برادر بزرگوار آقایان اکبری می باشد .

این شکوه و زیبایی به عنوان نقطه ی عطفی در تاریخ روستا ثبت می شود و ای بسا این حرکت آغاز یک حرکت و تحول بزرگ در بین خیرین محترم خواهد بود که خود شخصا به انجام یک پروژه بزرگ اقدام نمایند . هر چند درخشش این دو بزرگوار در اکثر کارهای عمرانی روستا و شهرک مشهود بوده ولی با این کار بزرگ نام  حاج حمزه و مصطفی اکبری برای همیشه به عنوان خورشید درخشان خیر و برکت در آسمان تعلیم و تربیت و عمرانی روستا و شهرک خواهد درخشید . یقینا آسمان تعلیم و تربیت و عمران روستا  با وجود چنین افرادی هیچ وقت بی فروغ نخواهد شد . باز هم از افقی دیگر اشخاص دیگر رنگین کمانی از خلوص و همکاری و سخاوت به نمایش خواهند گذاشت . به امید طلوعی دیگر .  بهرام رفیعی _ 1391 / 9 /23

 " به مناسبت بازگشایی مدارس "

حفظ و نگهداری از مکان های آموزشی ( مدرسه و مکتب خانه ها ) ی  قدیمی و تاریخی  وظیفه ی همگان است .

با تشکر از انجمن عکاسان لار و اوز

مقاله : به قلم محمدرفیع محمدی(ابراهیم)

آرامگاه خاطره ها...!

دیشب باز میان عقل و دل من اختلاف پیدا شده بود. با هم گفتگو داشتند و هر دو مرا به شهادت و گواهی می طلبیدند. هنگامی رسیدم که دل می گفت: تو احساسات نداری، معنی مهر و محبت را نمیدانی. این منم که با کوچکترین "احساس" به طپش در می آیم و زود متأثر می شوم.

چقدر زود گذشت روزگارانی که تنها محفل تمامی آن خانه ها با نور اندک یک فانوس روشن می شد. چه زود خاطره شد کوتاهی دیوارهای خانه هایی که رفت و آمد در آن نیازی به در زدن نبود.

دلتنگم برای آدمها و آداب و رسوم هایی که دیگر رنگ باخته اند.. دلتنگ بودن واژه ی انسانیت حق و عدل است! دلتنگ نان کم تمامی سفره هایشان! دلتنگ آبادی خانه هایشان و هزاران دلتنگی و معرفت دیگر....

چرا خانه هایی که روزی همین دستان زحمتکش پدر برای بالا بردن دیوارهایش پینه می بست با بی عدالتی با خاک یکسان شود؟ چرا می خواهیم آرامگاه خاطره هایشان را نابود کنیم؟ به چه قیمتی؟!! به قیمت نابودی دل!!!

عده ای نشسته اند و برای خودشان بریده اند و دوخته اند غافل از اینکه سویی دیگر اشکی از حسرت گونه ی یکی را نوازش می کند. حکمشان را با بی رحمی تمام صادر کرده اند. حتی اگر آن خانه ها یک مشت خشت بی ارزش بیش نباشند روزگاری کانون گرم و امن خانواده ها بود. خدایا چطور می توانند خرابشان کنند.

به خاطر اینکه مأمنی برای جوانان علاف و بیکار روستایمان است. چرا با خراب کردن میراث فرهنگی بخواهند چاره گشایی کار خود باشند.

دلم نمی خواهد خیلی زیاد به عقب برگردم، اگر سرگذش روستایمان در چندین سال اخیر بنگریم چه می بینیم؟

آیا برای اعتلاء و عظمت روستای خویش گام برداشته اید؟ آیا به دنیای بشریت هدیه ای تقدیم داشته اید؟

چرا نامحرمانه صحبت کنیم مگر درمیان ما نامحرمی نشسته که از ابراز حقایق شرمنده باشیم نه...... آیا تاکنون کاری که کار باشد صورت داده ایم و گامی که گام باشد به پیش برداشه ایم؟

چرخ گردون و این نیمه ی عمر گذشته من به من ثابت نموده اگر جوانی بخواهد زندگیش به سوی منجلاب کشیده شود چه پنهانی و چه آشکارا کشیده خواهد شد و او بدون هیچ ترسی کار خودش را می کند. حتی اگر ما بخواهیم یاد و خاطره ی عزیزانمان را با خاک یکسان کنیم.

چرا آنهایی که آستین های همت خود را بالا زده اند برای آبادانی این روستا ، از بین این همه زمین انگشت اشاره خود را به سمت خاطرات قدیمی ما هدف گرفته اند؟

بیایید به ندای وجدانمان گوش کنیم..

چهارمین تور سومین دوره جشنواره عکس لارستان عکس،کاغذ،قیچی در روستای تاریخی کهنه اوز برگزار شد.

در این تور آموزشی عکاسان از بافت قدیمی روستای کهنه و مناطق اطراف آن عکاسی کردند. پیش از این نیز سه تور عکاسی توسط دبیرخانه جشنواره عکس لارستان برگزار شده است.

در مدت کمتر از ۲ هفته از طرف ۲ سازمان و ارگان از بافت قدیمی روستای کهنه عکاسی کردند و تور آموزش عکاسی خود را در این روستای با قدمت چند صدساله برگزار کرده اند و در برنامه "کوچه باغ" پخش شده ازشبکه سوم صدا و سیمای ایران این بافت قدیمی را به تصویر کشیدند و در مورد قدمت و پیشینه آن و همچنین از مساجد و برج ها گزارش تهیه کرده اند.

و این مسئله می تواند مفهوم بسیار مهم و زیبایی داشته باشد ولی بعضی افراد این روستا نمی توانند و یا نمی خواهند به این مفهوم پی ببرند و اگر کسانی که به این مفهوم رسیده اند سخت در قبال جامعه و تاریخ روستا مسئول هستند.

حال چه ثروتمند و چه تحصیلکرده و چه صاحب منسب و چه.... فرقی نمی کند همه ما باید در مقابل آنها بایستیم و دلایل پوچ و واهی آنها را نشنیده بگیریم ونگذاریم این بافت قدیمی که نماد تاریخ روستا به شمار می رود را تخریب کنند.

وبلاگ مربوطی از تمام کسانی که دستی بر قلم دارند می خواهد که با ارسال مطالبی در این مورد نقش خود را ایفا کنند و قسمتی از این مسئولیت را انجام دهند.

" نخل ها ایستاده می میرند . "

از زمان های بسیار قدیم تا کنون نام روستای کهنه اوز با خرمای مرغوبش همراه و عجین بوده است . یکی از دلایلی که مردان این روستا دیرتر از روستاهای همجوار ٬ برای امرار معاش به کشورهای عربی رو آوردند ٬ وجود نخلستان هایی در دامنه کوه شرقی ( دومان ) بود که از طریق فروش خارک و خرما خانواده هایی را تآمین می نمود و دارآمدی بیشتر از خلیج داشت .

در زمان های نه چندان دور مردم کهنه به نخلستان ها مهاجرت و قسمت عمده ای از سال در آنجا  مشغول به مراقبت ٬ آبیاری و برداشت محصول خرما  می شدند .

محصولات نخلستان ها به مناطق بنارویه ٬ شرفویه ٬ دهستان های بیدشهر و اوز صادر می کردند .کشاورزان پس از برداشت خرما کاشت جو ٬ گندم ٬ ذرت و صیفی جات نیز شروع می نمودند .

هنوز هم اگر سری به میدان تره بار اوز و میوه فروشی های این شهر بزنید خرمای کهنه بین همه ی محصولات حرف اول را می زند .

نخل ها و نخلستان ها علاوه بر مراقبت های کشاورزی نیاز به امنیت کافی دارند تا دست انسان های بی انصاف به این درختان بی زبان نیفتد و دچار چنین مرگ تلخی نشوند . درست است که نخل ها آنقدر جوانمرد و راست قامتند که ایستاده می میرند ٬ اما چنین اعمالی در برابر آنها  نیز دور از انصاف است .

با تشکر از آقای داریوش فیروزی جهت ارسال تصاویر

از سوی انجمن علمی دانشکده حقوق دانشگاه پیام نور اوز سمیناری با موضوع بزه کاری کودکان و نوجوانان امروز عصر ساعت ۵:۳۰ در سالن پروین اعتصامی دانشگاه پیام نور اوز برگزار می شود.

مسجد جامع کهنه مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان اوز بخش مرکزی، بافت قدیم روستای کهنه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۲۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.  تاریخچه مسجد :
این مسجد پس از مسجد شیخ ابی اسحاق از قدیمیترین مساجد روستای کهنه اوز می باشد. همزمان با ساخت کاروانسرای مربط در زمان قاجاریه این بنا نیز ساخته شده است . معماری این مسجد حاج محمد هادی خضری از اهالی شهر اوز – که از معماران بنام آن زمان بوده است – به عهده داشته است. این مسجد در ضلع  شمالی  بافت قدیمی روستای کهنه اوز قرار دارد و مساحت آن حدود 900 متر مربع می باشد و شامل قسمتهای مختلفی از جمله صحن مسجد – شبستان – محوطه مسجد – حوض جهت مخزن آب – غسالخانه – حمام – وضوخانه – انبار – چاه آب جهت تامین آب و ...مصالحی چون سنگ – خشت و گچ در ساخت این مسجد به کار رفته است. آخرین تعمیر این مسجد به سال 1385 هجری قمری بر می گردد. با وجود قدمت بیشتر مسجد شیخ ابی اسحاق ولی بعد از ساخت  این مسجد نماز جمعه در این مسجد برپا می شده است. معماری آن بر گرفته از معماری خاص جنوب فارس می باشد.

وضعیت کنونی مسجد :  این مسجد رو به بود ولی با توجه به قدمت آن با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور نمایندگی لارستان –  بخشداری وقت اوز - احمد خضری  مدیر مسئول رسانه پسین اوز -  دهیاری وقت کهنه مرتضی اسمعیلی و شورای اسلامی روستای کهنه با شماره ثبت 22219 مورخه 18/6/1387 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
این‌مسجد توسط  خیرین‌کهنه ای در سالهای اخیر تعمیر شده است و اکنون یکی از مساجد فعال در بافت قدیمی روستای کهنه می باشد .
مطلب در ۲۹ خرداد ۹۹ ویرایش شده است

تاریخچه و قدمت مسجد شیخ ابی اسحاق :

مسجد شیخ ابی اسحاق روستای کهنه قدیمی ترین و کهن ترین مسجد این روستا می باشد . بطوریکه وقتی که در 75 سال قبل تعمیر می شده است , لوح سنگی قدمت آن را به 700 سال قبل از آن ربط می داده است  اما این لوح سنگ اکنون مفقود شده است که احتمال به سرقت رفتن آن بسیار می باشد که یکی از اهالی کهنه – (مرحوم) محمد صالح آزادی – در زمان تعمیر مسجد لوح سنگ مذکور مشاهده نموده اند. با این احتساب قدمت آن به حدود 8 قرن بر می گردد.

آرامگاه  شیخ ابی اسحاق در ضلع جنوبی مسجد ( رو به کوه ) می باشد .

آرامگاه شیخ ابی اسحاق 

معماری مسجد شیخ ابی اسحاق :

این مسجد از مصالحی چون خشت , سنگ – ساروج و اخیراً در هنگام تعمیر از گچ و سیمان هم استفاده شده است.معماری آن منحصر به منطقه جنوب کشور است و بطوری بنا شده است که در فصل گرما و سرما نمازگزاران می توانستند عبادت خود را بدور از سرما و گرما انجام دهند.

  این مسجد به  گونه ای مورد احترام  و توجه مردم کهنه بوده است که در زمان خشکسالی برای طلب باران در آن مردم جمع می شده اند و آش مخصوصی به نام آش شیخ ( شُلَک شیخ ) نذر می کرده اند و همه اهالی کهنه در تهیه آن نقش داشته اند.

 قسمتهای مختلف مسجد :

مسجد شیخ ابی اسحاق از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از : محوطه مسجد – نمازخانه – شبستان – وضوخانه – حمام و غسالخانه – انبار – منبع ذخیره آب – چاه آب و ...

مسجد شیخ ابی اسحاق در فهرست آثار ملی ایران :

با توجه به قدمت آن این مسجد از سوی میراث فرهنگی مورد توجه قرار گرفت و با پیگیریهای به عمل آمده در مورخه18/6/1387  و با همکاری بخشداری اوز -  میراث فرهنگی لارستان – دهیاری کهنه مرتضی اسمعیلی – آقای احمد خضری سردبیر نشریه عصر اوز و شورای اسلامی کهنه با شماره 23403 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

جهت مشاهده انعکاس این خبر در رسانه ها و سایتهای خبری کشور به ادامه مطالب  دقت فرمائید.

وضعینت کنونی مسجد شیخ ابی اسحاق :

لازم به ذکر است این مسجد هنوز هم با توجه به توجهی که به آن شده است قابل استفاده است و حتی در ماه رمضان جمعیتی از اهالی را به خود جذب می نماید و در آن به عبادت می پردازند.

 بازتاب ثبت مسجد شیخ ابی اسحاق کهنه اوز در فهرست آثار ملی ایران در رسانه ها و سایتهای خبری کشور

http://www1.farsnews.com/newstext.php?nn=8711061923

_{مسجد ابي اسحاق اوز در فهرست آثار ملي جاي گرفت}

خبرگزاري فارس: مسجد ابي‌اسحاق روستاي كهنه شهر اوز در فهرست آثار ملي جاي گرفت.

به گزارش خبرگزاري فارس از اوز، از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، مسجد ابي‌اسحاق روستاي كهنه شهر اوز در فهرست آثار ملي جاي گرفت.
دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهر اوز يكشنبه شب در جمع خبرنگاران با اعلام اين خبر افزود: قدمت اين مسجد به 700 سال پيش و به دوران تيموريه مي‌رسد كه تاكنون بارها تعمير و مرمت شده است.
احمد خضري در ادامه گفت: آخرين بار تعمير اين مسجد در 75 سال پيش انجام شده و مصالح به‌كار رفته در ساخت آن، سنگ، گچ، ساروج و خشت خام است.
وي گفت: معماري اين مسجد ويژه مناطق گرم و خشك جنوبي است به نحوي كه نماز‌گزاران در فصول گرما و سرما در امان بوده‌اند.

http://larshenasi.com/2009/01/14.html

مسجد ابي‌اسحاق روستاي كهنه شهر اوز در فهرست آثار ملي

از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، مسجد ابي‌اسحاق روستاي كهنه شهر اوز در فهرست آثار ملي جاي گرفت.

دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهر اوز يكشنبه شب در جمع خبرنگاران با اعلام اين خبر افزود: قدمت اين مسجد به 700 سال پيش و به دوران تيموريه مي‌رسد كه تاكنون بارها تعمير و مرمت شده است. احمد خضري در ادامه گفت: آخرين بار تعمير اين مسجد در 75 سال پيش انجام شده و مصالح به‌كار رفته در ساخت آن، سنگ، گچ، ساروج و خشت خام است. وي گفت: معماري اين مسجد ويژه مناطق گرم و خشك جنوبي است به نحوي كه نماز‌گزاران در فصول گرما و سرما در امان بوده‌اند.

http://www.farsnama.com/index.php?DISP=show&newsid=38499

  شماره خبر : 38499      تاریخ : 07/11/1387

مسجد شيخ ابي اسحاق اوز در فهرست آثار ملي ايران ثبت شد .

گروه شهرستانها: سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، مسجد شيخ ابي اسحاق روستاي کهنه بخش اوز شهرستان لارستان در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رساند.

احمد خضری دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بخش اوز لارستان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: قدمت و سابقه اين اثر به هفتصد سال قبل و به دوران تيموريان مي رسد.

دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بخش اوز لارستان با بيان اينکه اين اثر تا کنون چند بار تعمير و مرمت شده، افزود: آخرين تعميراين مسجد در هفتاد و پنج سال پيش انجام شده است.

وي در مورد مصالح به کار گرفته شده در بناي اين مسجد اظهار داشت: بناي مسجد شيخ ابي اسحاق از سنگ گچ، ساروج و خشت خام ساخته شده و پس از تعمير سيمان هم به اين مصالح افزوده شده است.

خضري ادامه داد: معماري مسجد ويژه مناطق گرم و خشک جنوبي بوده و طوري بناي مسجد ساخته شده که نمازگزاران در فصول گرما و سرما در امان باشند.

دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بخش اوز گفت: مسجد شيخ ابي اسحاق روستاي کهنه اوز داراي صحن و محوطه بزرگ، ‌تالار نمازخانه، شبستان،وضوخانه ، حمام، غسالخانه، چاه آب و حوض مي باشد که معماري به کار رفته در ساخت اين بناها بسيار ظريف و ديدني است.

همچنين در ضلع جنوبي مسجد و در دامنه کوه، آرامگاه شيخ ابي اسحاق يکي از مجاهدان صدر اسلام وجود دارد. مسجد شيخ ابي اسحاق کهنه اوز با قدمت زياد و معماري منحصر به فرد مناطق گرم و خشک جنوبي هنوز هم پذيراي نمازگزاران است.

گفتنی است، مسجد شيخ ابي اسحاق روستاي کهنه به شماره 23403 در فهرست آثار ملي ايران قرار گرفت.

http://www5.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=318619

مسجد شيخ ابي اسحاق اوز فارس در فهرست آثار ملي ايران ثبت شد 

شیراز - سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري، مسجد شيخ ابي اسحاق روستاي کهنه از توابع بخش اوز شهرستان لارستان را به شماره 23403 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رساند.

دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بخش اوز لارستان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا در اين باره گفت: قدمت و سابقه اين اثر به 700 سال قبل و به دوران تيموريان مي رسد.
احمد خضري با بيان اينکه اين اثر تاکنون چند بار تعمير و مرمت شده، افزود: آخرين تعميراين مسجد در 75 سال پيش انجام شده است.
وي درمورد مصالح به کار گرفته شده در بناي اين مسجد گفت: بناي مسجد شيخ ابي اسحاق از سنگ گچ، ساروج و خشت خام ساخته شده و پس از تعمير سيمان هم به اين مصالح افزوده شده است.
خضري ادامه داد: معماري مسجد ويژه مناطق گرم و خشک جنوبي بوده و طوري بناي مسجد ساخته شده که نمازگزاران در فصول گرما و سرما در امان باشند.
دبير انجمن ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بخش اوزگفت: مسجد شيخ ابي اسحاق روستاي کهنه اوز داراي صحن و محوطه بزرگ، ‌تالار نمازخانه، شبستان،وضوخانه ، حمام، غسالخانه، چاه آب و حوض مي باشد که معماري به کار رفته در ساخت اين بناها بسيار ظريف و ديدني است.
همچنين در ضلع جنوبي مسجد و در دامنه کوه، آرامگاه شيخ ابي اسحاق يکي از مجاهدان صدر اسلام وجود دارد. مسجد شيخ ابي اسحاق کهنه اوز با قدمت زياد و معماري منحصر به فرد مناطق گرم و خشک جنوبي هنوز هم پذيراي نمازگزاران است.
روستاي کهنه اوز چهار هزار نفر جمعيت دارد.
لارستان به مرکزيت لار در 378 کيلومتري جنوب شرقي شيراز واقع شده است. kahneh , evaz

( MERBET ) "کاروانسرای " مربط

 کاروانسرای مربط در زمان مظفرالدین شاه قاجار در منطقه مربط روستای کهنه اوز ساخته شده است. این بنای زیبا و ارزشمند در آن زمان توسط حاج محمد هادی کرامتی از اهالی اوز ساخته شده است . حاج محمد شریف کرامتی از اهالی  اوز نیز از کسانی بوده است که در ساخت این معماری نقش داشته است. این مکان در آن زمان از موقعیت مهمی در منطقه برخوردار بوده است و محل استراحت کاروانهایی بوده که از آنجا عبور می کرده اند. درب ورودی آن به سمت مغرب (به سمت روستای کهنه ) قرار دارد. لازم به ذکر است این کاروانسرا در نزدیکی امام زاده شاه قطب الدین قرار دارد. بیشترین مصالحی که در ساخت این معماری به کار رفته است سنگ و ساروج و گچ می باشد .لازم به ذکر است منطقه مربط از مناطق زراعی و کشاورزی اهالی کهنه اوز است که اکثریت دارای باغهای خرماست که در سالهای اخیر گامهای موثر در خصوص مکانیزه شدن باغهای مرکبات در این منطقه صورت گرفته است.آب این منطقه با توجه به افزایش میزان بارندگی سالانه و سدی که در سالهای اخیراً احداث شده نسبتاً شیرین می باشد. همچنین لازم به ذکر است اهالی مربط در قدیم الایام با توجه به نا امنی و قحطسالی آن زمان مجبور به ترک آنجا شدند که پیامد آن کوچ به روستای کهنه ی فعلی ، جناح بستک و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس و ... شده است.  

caravanserai of Merbet

caravanserai of Merbet had been building in Kahneh area , in the days of Mozafarddin The king of Ghajar. The beautiful and valuable mason was built by Haj Mohammad Hadi Keramati .Also , Mohammad Sharif Keramati had a special role on his architecture . Merbet had an important position in this area , and so many inns rest in the historical place during the trip

The sally port of Merbet opened of the west ," Kahneh village" , and placed of the near of Shah Ghotbeddin shrine

The building materials which used in this building include mortal , rock and plaster . Also  , Merbet is one of agricultural and agronomy area of Kahneh and has so many date garden .Fortunately , we observe so many progress  in the field of mechanization of fruits garden. Because of increasing the annual rainfull and the dam which built recently , the water of this area place is relatively sweet

Base of some reason such as famine and insecurity, people had to leave Merbet and immigrated to Kahneh village , Jenah , Bastak and some countries of Persian Gulf

Kahneh : is the nearest village to Evaz city with 3500 people 

Merbet : is a location in 14 km of Kahneh village